خودروسازهای داخلی چقدر چینی هستند؟

به گزارش تور چین ارزان، بعد از اجرای برجام اگر چه به نظر رسید سهم چینی ها از قراردادهای جدید کاهش یافته و ایرانی ها تمایل بیشتری به کار با اروپایی ها دارند، ناگفته پیدا بود که سهم چینی ها در بازار تامین قطعات، نسخه بلندمدتی است که آنها برای صنعت خودروی ایران نوشته اند.

خودروسازهای داخلی چقدر چینی هستند؟

به گزارش خبرنگاران، روزنامه اعتماد نوشت: بازار خودروی ایران سال هاست وابستگی خاصی به بازار چین پیدا نموده است. از روزی که چشم بادامی های سرزمین اژدهای زرد برای دور زدن تحریم های غربی با ایران همراه شدند تا امروز این چینی ها بوده اند که برندگان اصلی بازار خودرو ایران گردیده و توانسته اند خود را به شریک روزهای دشوار و خوشی ایرانی ها مبدل نمایند. این همکاری می تواند مثبت باشد در صورتی که واردات از چین مربوط به محصولات با کیفیت باشد.

بعد از اجرای برجام اگر چه به نظر رسید سهم چینی ها از قراردادهای جدید کاهش یافته و ایرانی ها تمایل بیشتری به کار با اروپایی ها دارند، ناگفته پیدا بود که سهم چینی ها در بازار تامین قطعات، نسخه بلندمدتی است که آنها برای صنعت خودروی ایران نوشته اند. انگار اگر هم بیشترین قراردادهای خودرویی به نام اروپایی ها امضا می شد، در نهایت این چینی ها بودند که با تکیه بر فراوریات خوش قیمت ترشان می توانستند قطعات اروپایی ها را در بازار فراوریی ایران تامین نمایند تا همیشه فراوری در ایران با چینیزاسیون تحویل مشتری گردد.

پس از بدعهدی امریکا

این موضوع حتی در روزهای نقض برجام از سوی امریکا به رخ کشیده شد و با خروج اروپایی ها، چینی ها بودند که با تکیه بر تامین بازار قطعات ایران سهم شان از بازار ایران را حفظ کردند. چشم بادامی ها که با انعقاد قراردادهای متعدد با خودروسازان دولتی و خصوصی ایران بیشترین سهم مشترک فراوری را دارند این روزها با نوسانات قیمت ارز حتی بهترین گزینه تامین قطعات ارزان تر به نسبت فراوری داخل برای خودروسازان هستند؛ موضوعی که تازه ترین گزارش مرکز پژوهش های مجلس هم به آن اشاره و تاکید نموده که فراوریات داخلی در خوشبینانه ترین حالت تنها 30 درصد داخلی ساز هستند که آن هم به مدد خطوط فراوری و مواد پتروشیمی مورد استفاده و در نهایت لاستیک هاست وگرنه تجهیزات و قطعات خودروهای داخلی اکثرا از کشور چین تامین می گردد.

حتی آمار انجمن خودروسازان و جمع آوری اطلاعات از طرف کارشناسان مرکز پژوهش های مجلس تاکید می نماید که با نگاهی خوشبینانه به جز دانگ فنگ که بین 30 تا 40 درصد سهم داخلی سازی آن برآورد می گردد، سایر خودروهای مونتاژی چینی در کشور از حداکثر 30 درصد ساخت داخل بیشتر نیست. اگرچه دقیقا معین نگردیده که این سهم داخلی سازی شامل چه قطعاتی می گردد، اما قابل برآورد است که حدود 14 درصد آن شامل رنگ و مونتاژ و مابقی را نیز قطعاتی مانند تایر، باتری و جایگاه تشکیل می دهند که جزو ساده ترین قطعات صنعت خودرو به حساب می آیند.

شرکت ایران خودرو یک محصول چینی دیگر به جز دانگ فنگ به نام هایما را نیز در سایت خراسان خود مونتاژ می نماید؛ شاسی بلندی که بین 20 تا 30 درصد آن، ساخت داخل است که اگر از این میزان 14 درصد سهم رنگ و مونتاژ کسر گردد، بین 6 تا 16 درصد قطعات آن از داخل و مابقی قطعات منفصله از مسیر واردات تامین می گردد. علاوه بر ایران خودرو، سایپا و پارس خودرو نیز محصولات چینی را در سبد فراوریات خود جای داده اند و این در شرایطی است که داخلی سازی آنها در محدوده 20 تا 30 درصدی واقع شده است.

در این بین برلیانس که در مدل های مختلف در پارس خودرو مونتاژ می گردد در سه ماهه نخست سال 1397 با رشد 38 درصدی فراوری به تیراژ 12232 دستگاه رسید. این مدل نیز از 20 تا 30 درصد ساخت داخل برخوردار است. دیگر محصول چینی گروه خودروسازی سایپا در بنیان توسعه صنعت خودرو- بن رو 300 S آریو (چری) است که حدود 20 درصد ساخت داخل است. از طرفی چانگان با رشد 124 درصدی در سه ماهه نخست سال 1397 به فراوری 3917 دستگاه در شرکت سایپا کاشان رسیده است.

گروه بهمن محصولاتی به نام B 50 و B 30 خودروهای متعلق به شرکت FAW چین) و هاوال H2 را مونتاژ می نماید و میزان داخلی سازی قطعات آنها بیش از 20 درصد نبوده است. دیگر خودروساز بخش خصوصی یعنی کرمان موتور که بخشی از سبد محصولاتش را مدل های چینی تشکیل می دهند نیز توانسته تنها در محدوده 20 تا 30 درصد داخلی سازی را در خودروهای مورد نظر ایجاد کند. این خودروساز، محصولات لیفان و جک را در مدل های مختلف مونتاژ می نماید. مدیران خودرو دیگر خودروسازی بخش خصوصی صنعت کشور است که فقط به مونتاژ خودروهای چینی مشغول است. این شرکت در حال حاضر محصولاتی متعلق به چری چین مانند ام وی ام و تیگو و آریزو را مونتاژ می نماید و هنوز نتوانسته داخلی سازی آنها را از مرز 30 درصد بیشتر کند. با مقایسه قیمت کارخانه و حاشیه بازار می توان به وضوح دریافت که به دلیل نبود بازار رقابتی در ارتباط با خودروهای شاسی و نیم شاسی همچون هایما و هاوال حدود 40 درصد اختلاف قیمت وجود دارد.

چنبره بر خطوط فراوری

در تحلیلی که مرکز پژوهش های مجلس به عنوان نهاد قابل استناد دولتی در مورد سهم چینی ها در فراوریات داخلی انجام داده آمده است که سهم خودروهای چینی مونتاژ داخل در سال 1396، حدود 15 درصد بوده است که این سهم در سه ماهه نخست سال 1397 تا 17.4 درصد نیز رشد داشته است. سهم شرکت ایران خودرو و گروه سایپا از خودروهای چینی مونتاژ داخل 51 درصد است. این بدین معنا است که حدود 7.5 درصد از بازار خودروی کشور در اختیار خودروهای چینی مونتاژ داخل شرکت ایران خودرو و گروه سایپا است. این آمار نشان می دهد که سهم خودروهای چینی در خطوط فراوری ایران خودرو 19 درصد، سایپا 32 درصد و شرکت های خصوصی 49 درصد است.

جالب اینجاست که به اعتقاد کارشناسان، یکی از دلایل اصلی نبود انگیزه خودروسازان چینی برای داخلی سازی در ایران به رفتار وزارت صنعت، معدن و تجارت با آنها طی یک دهه گذشته مربوط می گردد. هزینه کمتر واردات در مقایسه با فراوری داخل دیگر دلیل عدم انگیزه چینی ها نسبت به داخلی سازی قطعات در ایران است؛ به عبارت بهتر، چینی ها که در پایین آوردن هزینه های فراوری تبحر دارند، ظاهرا قطعات مورد احتیاج خود را در خودروسازی ایران با قیمت کمتری در مقایسه با فراوری داخل آنها وارد می نمایند و این موضوع مورد تایید برخی فعالان صنعت خودرو و کارشناسان نیز هست. شرایط به صورتی است که حتی برخی قطعه سازان داخلی نیز به جای فراوری محصول در کشور، احتیاج خود را از مسیر واردات (آن هم واردات از چین) تامین می نمایند.

طبق اعلام وزارت صنعت، معدن و تجارت تعرفه واردات خودروهای چینی، در صورت ساخت داخل قطعات با کمتر از 20 درصد، معادل یک خودروی کامل است، اما اگر داخلی سازی تا 30 درصد انجام گردد، چینی ها مشمول تخفیف 5 درصدی می شوند. همچنین اگر در سال 1397، میزان داخلی سازی خودروسازان چینی همچنان تا مرز 30 درصد باشد، آنها باید معادل یک خودروی کامل، تعرفه بابت واردات قطعه بپردازند. با توجه به بالابودن هزینه های فراوری در ایران، بهتر است طرح افزایش داخلی سازی خودروهای چینی با یک سازوکار معین و منطقی پیش برود تا هم ساخت داخل برای طرف های چینی به صرفه باشد و هم مشتریان با افزایش قیمت روبرو نشوند. در واقع کارشناسان بیم آن دارند که با افزایش ساخت داخل قطعات چینی در ایران، هزینه تمام گردیده فراوری بالا رفته و در نتیجه، خودروهای چینی با قیمتی بیش از آنچه هست به دست مشتریان برسد. البته بی شک داخلی سازی خودروهای چینی می تواند از ناحیه کاهش ارزبری و پایین آمدن هزینه های مربوط به حمل ونقل به نفع صنعت خودرو کشور تمام گردد، با این حال باید مراقب این مساله نیز بود که داخلی سازی قطعات چینی در مجموع هزینه بیشتری در مقایسه با واردات آنها نداشته باشد.

آمارهای رسمی موجود نشان می دهد که در سه ماهه نخست سال 1397، حدود 780 میلیون دلار انواع قطعات خودرو به کشور وارد گردیده و واردات قطعات خودرو در صدر لیست اقلام وارداتی کشور واقع شده است. در سه ماهه نخست سال 1397، 541 میلیون دلار قطعات منفصله با ساخت داخل کمتر از 30 درصد، 122 میلیون دلار با ساخت داخل بیش از 50 درصد و 115 میلیون دلار قطعه با ساخت داخل کمتر از 50 درصد وارد کشور گردیده است که بیشترین رشد در گروه قطعات منفصله با ساخت داخل 14 تا 30 درصد با 115 درصد مشاهده می گردد که در این افزایش دو عامل موثر بوده است: یکی بالا رفتن تعرفه واردات خودروهای کامل که این گروه از قطعات هم با تعرفه خودروی کامل محاسبه می شوند و دیگری قیمت حاشیه بازار این مدل خودروها که حدود 100 میلیون تومان تفاوت قیمت با قیمت کارخانه دارند.

خرج 400 میلیون دلاری چینی ها

با توجه به اینکه محاسبه دقیق میزان ارزبری قطعات منفصله وارداتی در خودروهای چینی مونتاژ داخل به دلیل نبود اطلاعات کافی کار دشواری است، لذا به نظر می رسد با استفاده از روش مهندسی معکوس بتوان تقریب مناسبی از این میزان به دست آورد.

اول، سهم قطعات منفصله به لحاظ عملکردی 86 درصد از عملکرد کل خودرو و به لحاظ ارزشی 80 درصد از قیمت تمام گردیده خودرو به استثنای حاشیه سود را شامل می گردد. حال اگر به منظور محاسبه میزان ارزبری خودروهای چینی مونتاژ داخل مفروضاتی همچون نخست) معمولا سهم اتاق رنگ و مونتاژ به همراه لاستیک بین 14 تا 20 درصد در نظر گرفته می گردد. دوم، حاشیه سود برای شرکت 20 درصد در نظر گرفته می گردد (این میزان حاشیه سود براساس اظهارنظر دبیر انجمن قطعه سازان و محاسبات محقق استخراج گردیده است. سوم، کل ارزش خودرو، 80 درصد سهم قیمت تمام گردیده خودرو و 20 درصد حاشیه سود در نظر گرفته گردیده است. چهارم، از قیمت تمام گردیده خودرو، 80 درصد سهم قطعات منفصله است. پنجم، با توجه به موارد 3 و 4 می توان نتیجه گرفت که سهم قطعات منفصله از کل ارزش خودرو 64 درصد است ششم، قیمت ارز مرجع در سه ماهه نخست سال، 4200 تومان در نظر گرفته گردیده است هفتم، اگر میانگین تعرفه قطعات منفصله جهت فراوری خودروهای بنزینی مشمول ردیف 8703 با ساخت داخل 20 تا 30 درصد در نظر بگیریم. فرمول مشخص میزان ارزبری خودروهای چینی مونتاژ داخل در سه ماهه نخست سال 1397 به این شکل خواهد شد: میزان ارزبری خودروهای چینی مونتاژ داخل در سه ماهه نخست سال 1397= سهم قطعات منفصله از کل ارزش خودرو × قیمت کارخانه × تیراژ فراوری، تقسیم بر قیمت ارز مرجع منهای میانگین تعرفه 35 درصد. بر اساس گزارش مرکز پژوهش های مجلس با توجه به تقریب های در نظر گرفته گردیده، میزان ارزبری خودروهای چینی مونتاژ داخل در سه ماهه نخست سال 1397 براساس نرخ ارز مرجع، 400 میلیون دلار برآورد گردیده است.

به این ترتیب می توان نتیجه گرفت که سهم عمده واردات قطعات منفصله از چین مربوط به خودروهای چینی مونتاژ داخل است و هرگونه تغییر در رویه تخصیص و قیمت گذاری ارز بر بازار خودرو که سهم خودروهای چینی مونتاژ در داخل آن حدود 17 درصد است، قطعا تاثیر خواهد گذاشت و می تواند موجب بروز و تشدید شوک ها به بازار خودروی کشور گردد.

قطعات منفصله در گروه کالاهای واسطه ای (گروه دوم) طبق تقسیم بندی گروه های چهارگانه کالایی وزارت صمت قرار گرفته است. تا قبل از ارایه بسته جدید ارزی بانک مرکزی در قالب بازار ثانویه، ارز پرداختی به تامین نمایندگان قطعات منفصله با نرخ ارز مرجع محاسبه می شد که پس از ارایه این بسته، مقرر شد که براساس نرخ توافقی، ارز مورد احتیاج آنها تامین گردد. در این صورت با فرض ثابت ماندن میزان ارزبری خودروهای چینی مونتاژ داخل، با فرض قیمت ارز بازار ثانویه و آزادسازی قیمت ها، پیش بینی می گردد قیمت این مدل خودروها در نیمه دوم سال با رشد چشمگیری روبرو شوند.

این در صورتی است که با توجه به قدرت خرید مشتری، بیم آن می رود با عدم استقبال مشتری ها، شرکت های فعال در این زمینه با بحران های اساسی و بیکاری کارگران روبرو شوند. بنابراین با قرار دریافت حدود 17 درصد بازار داخل در اختیار خودروهای با منشأ چینی از یک سو و با میانگین ساختار داخل آنها حدود 20 درصد و به عبارت دیگر واردات کل قطعات خودرو از چین و مونتاژ آن در داخل از سوی دیگر، این حقیقت آشکار می گردد که بازار خودروی کشور از ناحیه خودروهای چینی بسیار آسیب پذیر بوده و وزارت صنعت، معدن و تجارت باید در سیاست های حاکمیتی خود برای صنعت خودروسازی به خصوص اصالح و اجرایی کردن چشم انداز صنعت خودرو در افق 1404، موضوع تعمیق عمق ساخت داخل درخصوص خودروهای چینی را به طور متوسط سالی 10 درصد پیگیری و اجرایی کند.

جای خالی کیفیت

این شرایط در حالی است که نیم نگاهی به گزارش هایی که هر ماه شرکت بازرسی کنترل و کیفیت ایران از میزان کیفیت خودروهای داخلی منتشر می نماید، در خصوص خودروهای چینی نشان می دهد که این خودروها موفق به دریافت 2 ستاره یا نهایتا 3 ستاره از 5 ستاره کیفی فراوریات داخلی می شوند که موجب گردیده تا بسیاری از خودروهای چینی داخلی سازی گردیده در مظان اتهام برای قرارگیری در لیست سیاه سازمان استاندارد قرار گیرند. همین امر هم شاید موجب می گردد با دقت بیشتری به گزارش این بازوی پژوهشی مجلس نگریسته گردد، چراکه طی سال های گذشته یکی از عزم های جدی دولت افزایش داخلی سازی خودروسازان بود و بر همین اساس هم از یک سال و نیم پیش ممنوعیت واردات خودروهای خارجی برای باز کردن میدان برای داخلی ها اجرایی گردیده است و حالا که گزارش های رسمی از سهم اندک داخلی سازی های انجام گردیده خبر می دهد، بهتر است تا کیفیت را فدای کمیت ننموده و حداقل با واردات قطعات با کیفیت خواستار فراوری خودروهایی در رده 4 ستاره و 5 ستاره کیفی باشیم.

سهم خودروهای چینی مونتاژ داخل در سال 1396، حدود 15 درصد بوده است که این سهم در سه ماهه نخست سال 1397 تا 17.4 درصد نیز رشد داشته است. سهم شرکت ایران خودرو و گروه سایپا از خودروهای چینی مونتاژ داخل 51 درصد است. این بدین معنا است که حدود 7.5 درصد از بازار خودروی کشور در اختیار خودروهای چینی مونتاژ داخل شرکت ایران خودرو و گروه سایپا است. این آمار نشان می دهد که سهم خودروهای چینی در خطوط فراوری ایران خودرو 19 درصد، سایپا 32 درصد و شرکت های خصوصی 49 درصد است.

منبع: خبرگزاری ایسنا
انتشار: 2 مهر 1397 بروزرسانی: 6 مهر 1399 گردآورنده: chinaro.ir شناسه مطلب: 140

به "خودروسازهای داخلی چقدر چینی هستند؟" امتیاز دهید

امتیاز دهید:

دیدگاه های مرتبط با "خودروسازهای داخلی چقدر چینی هستند؟"

* نظرتان را در مورد این مقاله با ما درمیان بگذارید