همه فیلم های ایرانی که تا کنون اسکاری شده اند - تور چین ارزان

دایره مینا پنجمین ساخته داریوش مهرجویی و اولین فیلم رنگی این کارگردان و دومین هکاری اش با غلامحسین ساعدی اولین فیلم ارسالی ایران به آموزشگاه اسکار بود. فیلمی که در ایران سه سال توقیف بود و رنگ پرده را ندید. این فیلم پیش از اسکار در جشنواره پاریس و برلین به نمایش درآمد و توانست جایزه هایی هم از این دو جشنواره کسب کند.

مستند باد صبا یا باد عاشقان ساخته آلبرت لاموریس تنها فیلم مستندی است که نماینده ایران در اسکار در سال 1358 بود. فیلمی که کارگردانش به واسطه آن جانش را از دست داد. هلکوپتر فیلمبرداری این کارگردان در سد کرج دچار حادثه شد و فیلم توسط پسر او به اتمام رسید. اگر ایستاده در غبار به اسکار فرستاده می شد دومین فیلم مستندی بود که نماینده ایران می شد.

پس از انقلاب به مدت 15 سال ایران نماینده ای در اسکار نداشت. تا سال 1373 که فیلم زیر درختان زیتون عباس کیارستمی نماینده ایران در اسکار شد. فیلمی که سومین فیلم از سه گانه کیارستمی بعد از خانه دوست کجاست و زندگی و دیگر هیچ بود. نشریه ایوژوارت فرانسه این فیلم را در فهرست 100 فیلمی که باید دیده گردد قرار داد.

بادکنک سفید نماینده سینمای ایران در سال 1374 به اسکار معرفی گردید. فیلمی با فیلمنامه ای از عباس کیارستمی که بهار همان سال توانسته بود جایزه فیپرشی کن را از آن خود کند. بادکنک سفید یکی از فیلم های پر امید ایران در اسکار بود که البته نتوانست جایزه بهترین فیلم خارجی را در آن سال از آن خود کند.

در سال 1376 فیلم گبه ساخته محسن مخملباف نماینده سینمای ایران برای آموزشگاه اسکار بود. فیلمی که روایت داستانی عشقی از سوی دختر ایل قشقایی است و موسیقی آن را حسین علیزاده ساخته است. فیلمی که بیش از قصه آن نشان دهنده فرهنگ و تنوع قومیتی در ایران بود و گمان می رفت برای نمایندگان آموزشگاه اسکار جذاب باشد هر چند گبه هم شانسی برای نامزدهای نهایی اسکار نداشت و از رقابت آن سال کنار رفت.

نیمه های دهه هفتاد برای سینمای ایران بسیار خوش یمن بود. بهار سال 76 و در بحبوحه انتخابات ریاست جمهوری عباس کیارستمی توانست برای فیلم طعم گیلاس جایزه نخل طلای کن را ببرد، جایزه ای که هنوز برای ایران تکرار نشده است و سال بعد از آن هم فیلم بچه های آسمان ساخته مجید مجیدی به عنوان نماینده ایران در اسکار برای اولین بار به فهرست 5 فیلم نهایی اسکار راه پیدا کرد. هر چند این فیلم نوانست جایزه آن سال را ببرد و فیلم زندگی زیبا ساخته روبرتو بنینی از ایتالیا اسکار بهترین فیلم خارجی را کسب کرد. این اولین باری بود که فیلمی از ایران توانسته بود نظر منتقدان آموزشگاه را به خود جلب کند.

رنگ خدا در سال 1378 نماینده ایران در اسکار بود.دومین فیلم از مجید مجیدی در راه اسکار. فیلم رنگ خدا در آمریکا در حدود فقط سی سینما حدود دو میلیون دلار فروش داشت. فیلمی که مورد توجه منتقدان سینمای آمریکا هم نهاده شد و بعد از پیروزیت فیلم بچه های آسمان به نظر می رسید شانس بیشتری در اسکار داشته باشد اما این فیلم به 5 نامزد نهایی راه نیافت و در آن سال فیلم ببر خیزان، اژدهای پنهان آنگ لی مجسمه خوش رنگ اسکار را برد.

پس از پیروزیت فیلم های کوتاه بهمن قبادی اولین فیلم بلند او یعنی زمانی برای مستی اسب ها در سال 1379 نماینده سینمای ایران برای معرفی به آموزشگاه اسکار بود. فیلمی که در ایران هم چندان مورد توجه قرار نگرفت و در اسکار هم پیروز نبود. هر چند در آن سال فیلم شاهکار سرزمین هیچکس ساخته دنیس تانوویچ توانست اسکار را از آن خود کند.

فیلم باران ساخته دیگر مجید مجیدی سومین فیلمی از این کارگردان بود که به عنوان نماینده ایران در سال 1380 راهی اسکار می شد. فیلمی که به گونه ای سومین فیلم از سه گانه این کارگردان بود. در آن سال هم فیلم آلمانی هیچ کجا در آفریقا اسکار را برد تا فیلم مجیدی در سومین حضور این کارگردان نتواند در جمع 5 نامزد نهایی اسکار باشد.

سال 1381 فیلم من ترانه 15 سال دارم ساخته رسول صدرعاملی نماینده ایران در اسکار شد. این اولین فیلم اجتماعی سینمای ایران بود که راهی این جشنواره می شد و از این حیث شاید اقدام جالب توجهی بود، اتفاقی که بالاخره منجر به کسب اسکار توسط همین گونه سینما شد. در آن سال تهاجم بربرها از کشور کانادا بهترین فیلم خارجی اسکار شد.

نفس عمیق ساخته پرویز شهبازی نماینده سینمای ایران برای معرفی به آموزشگاه اسکار در سال 1382 بود. فیلمی از نسل سوم سینمای ایران و البته با موضوعی برای همین نسل. نفس عمیق در آن سالها در سینمای ایران غوغایی به پا کرد و مورد استقبال جمعیت جوان و عاصی ایران نهاده شد. آنقدر که نحوه حرف زدن بازیگران آن مدتها مد بود و تقلید می شد. اما در آن سال فیلم دریای درون شاهکار الخاندرو آمنابار از اسپانیا توانست به اسکار دست پیدا کند.

بهمن قبادی دومین حضورش را در اسکار در سال 1383 با فیلم لاک پشت ها پرواز می نمایند تجربه کرد. فیلمی که بعد از دو حضور از سینمای اجتماعی دوباره بازگشتی به سینمای ضد قصه داشت. این فیلم هم در آن سال اقبالی پیدا نکرد تا فیلم ساتسی از آفریقای جنوبی برنده اسکار بهترین فیلم خارجی آن سال باشد.

خیلی دور خیلی نزدیک ساخته رضا میرکریمی پس از آن که در جشنواره فیلم فجر و جشن خانه سینما مورد استقبال نهاده شد در سال 1384 نماینده ایران در اسکار شد. فیلمی که فارغ از قصه و محتوایش شامل لوکیشن های بی نظیری از طبیعت و جاذبه های گردشگری ایران بود. اما این ها هم نتوانست برای منتدقان اسکار چشمگیر باشد تا در آن سال فیلم فیلم شاهکارزندگی دیگران از آلمان بتواند بهترین فیلم خارجی اسکار باشد.

کافه ترانزیت ساخته کامپوزیا پرتوی در سال 1385 نماینده ایران در اسکار بود. فیلمی که موضوع آن در ایران هم با چالش ها و حاشیه هایی همراه بود و ارسال این فیلم هم انتقادهای فراوانی به همراه داشت. اما این فیلم بالاخره برای اسکار انتخاب شد و البته نتوانست به فهرست نهایی راه یابد. در آن سال فیلم جاعلان از اتریش بهترین فیلم شد.

فیلم میم مثل مادر آخرین ساخته زنده یاد رسول ملاقلی پور نماینده سینمای ایران برای معرفی به آموزشگاه اسکار در سال 1386 بود. فیلمی درام که معضلات جنگ تحمیلی را برای سالهای بعد هم نشان می داد. فیلمی که حسابی اشک تماشاگر را درآورد و در گیشه خوب فروخت. اما این فیلم در اسکار شانسی نداشت و فیلم مهاجرت ها از ژاپن برنده اسکار شد.

مجید مجیدی و البته اصغر فرهادی رکوردداران حضور در اسکار هستند. چرا که ایران در سال 1387 فیلم آواز گنجشک ها را به آموزشگاه اسکار معرفی کرد. البته این فیلم در جشنواره برلین حسابی خوش درخشید و یکی از جایزه های مهم بازیگری سینمای ایران را از برلین برای رضا ناجی به همراه داشت. اما در آن سال فیلم چشمهایش از سینمای آرژانتین توانست اسکار بهترین فیلم خارجی را از آن خود کند.

سال 1388 درباره الی ساخته اصغر فرهادی نماینده ایران در اسکار بود. اولین حضور اصغر فرهادی در اسکار با این فیلم امیدهای فراوانی را به همراه داشت چرا که درباره الی در جشنواره برلین خوش درخشیده بود و صاحب جایزه بهترین کارگردانی شده بود. نقدهای بسیار مثبتی هم در اکران خارجی این فیلم به چشم می خورد اما این فیلم هم نتوانست در فهرست نهایی باشد چرا که آن سال هم فیلم در دنیای بهتر سوزان بی یر از دانمارک با موضوعی ضد خشونت توانست اسکار را به خانه ببرد.

سال 1389 سال عجیبی برای نماینده ایران در اسکار بود. چرا که در حالی فیلم بدرود بغداد راهی اسکار شد که اصلا شرایط حضور را نداشت. نه فیلم اکران عمومی شده بود (که جطو شروط اصلی حضور در اسکار است) و نه زبان فیلم به زبان کشور مبدا بود (که این یکی هم از شروط اصلی است) بنابراین بدرود بغداد اصلا وارد رقابت نشد که بخواهد شانسی داشته باشد.

سال 1390 اما برای سینمای ایران نقطه عطفی بود. چرا که بالاخره پس از سال ها که ایران نمایندگانی به آموزشگاه اسکار معرفی می کرد فیلم جدایی نادر از سیمین ساخته اصغر فرهادی پیروز شد اسکار بهترین فیلم غیرانگلیسی زبان را کسب کند.

سال 1391 هم سال جالبی برای سینمای ایران بود. چرا که ابتدا فیلم یه حبه قند ساخته رضا میرکریمی برای رقابت در اسکار انتخاب شد اما سینمای ایران به واسطه ساخت فیلم موهن در آن سال اسکار را تحریم کرد و نماینده ای به این مراسم معرفی نکرد. در این سال عشق ساخته میشائیل هانکه از اتریش برنده بهترین فیلم خارجی زیان شد.

ایران در سال 1392 فیلم گذشته ساخته اصغر فرهادی را به عنوان نماینده سینمای ایران به آموزشگاه اسکار معرفی کرد. فیلمی که در فرانسه ساخته شد و محصولی مشترک از ایران و فرانسه بود. اما این فیلم نتوانست به فهرست نهایی هم راه یابد تا در این سال فیلم زیبای بزرگ سورنتینو در ایتالیا اسکار را به خانه ببرد.

فیلم امروز ساخته رضا میرکریمی هم در سال 1393 نماینده ایران در اسکار شد. فیلمی با درونمایه اجتماعی که در جشنواره فیلم فجر هم مورد توجه نهاده شد هر چند نتوانست جایزه ای کسب کند. این سومین فیلم از این کارگردان بود که راهی اسکار می شد.

در سال 1394 فیلم محمد رسول الله ساخته مجید مجیدی به آموزشگاه اسکار معرفی گردید. این فیلم از دور رقابت های جایزه اسکار در بخش فیلم های غیر انگلیسی زبان حذف شد. فیلم های مجیدی در سال های 77 (بچه های آسمان)، 78 (رنگ خدا)، 80 (باران)، 87 (آوای گنجشک ها) نیز به عنوان نماینده سینمای ایران به اسکار معرفی گردیده اند که تنها اولی به فهرست نامزدهای بهترین فیلم خارجی راه یافت.

نماینده سینمای ایران سال جاری نیز فیلم فروشنده ساخته اصغر فرهادی خواهد بود. فیلم فروشنده به کارگردانی اصغر فرهادی، در جشنواره کن تحسین شده و جایزه بهترین فیلمنامه و بازیگر اصلی مرد را به دست آورده است.