کشف تاریخی تازه در شمال غرب ایران - تور چین ارزان

باستان شناسان فصلِ نخست کاوشِ این محوطه را در سال 1400 و فصل دوم آن را در سال 1402 انجام دادند. در این دو فصل کاوش، بخش هایی از معماری این استقرار پیش از تاریخ آشکار شد.

فصل سوم کاوش تپه چپرآباد، همزمان با آبگیری سد چپرآباد و از شهریورماه، به مدت 50 روز انجام شد. در این فصل، 10 ترانشه به ابعاد گوناگون در ادامۀ بخش های کاوش شدۀ دو فصل پیش، کاوش شد که در نتیجۀ آن، بیش از 230 مترمربع از بقایای معماری این استقرار پیش از تاریخی آشکار شد.

به گفته حنان بحرانی پور ـ سرپرست هیأت باستان شناسی مستقر در این محوطه، این اندازه کاوش بیش از پنج برابر مساحت آشکارشده در فصل نخست و حدود 10 برابر مساحت کاوش شده در فصل دوم است.

باستان شناسان پس از سه فصل دریافتند تپه چپرآباد بقایای روستایی کوچک مربوط به نیمۀ دوم هزاره پنجم قبل از میلاد (حدودا هفت هزار سال پیش) است.

سرپرست کاوش نجات بخشیِ محوطه پیش از تاریخ چپرآباد بر اساس مجموعۀ سفالیِ به دست آمده از این محوطه، گفت: چپرآباد مربوط به فاز انتقالی بین دو دورۀ مهم پیش از تاریخ در توالی فرهنگی شمال غرب ایران، یعنی دوره های دالما و پیزدلی است. تا پیش از کاوش چپرآباد، مرحلۀ گذارِ بین این دو دوره در هیچ محوطه ای شناسایی نشده بود. در نتیجۀ این کاوش ها بخش بزرگی از معماری این روستای پیش از تاریخی، که روی برونزدی صخره ای شکل گرفته، آشکار شد که این معماری ها اطلاعاتی مهم از ماهیت کارکردی و فضایی محوطه در اختیار گذاشته است.

بحرانی پور از میان یافته های جالب توجه فصل سوم تپۀ باستانی چپرآباد، به کشف تدفینی مربوط به دورۀ ساسانی اشاره نمود که با توجه به سنت های تدفین در دورۀ ساسانی، یکی از معدود تدفین های شناسایی شدۀ این دوره شناخته شد.

این باستان شناس بعلاوه اظهار کرد: مطالعات باستان شناسی و میان رشته ای روی مواد به دست آمده از فصل های اول و دوم کاوش آغاز شده، که از آن میان می توان به مطالعات سفالی، ارسال نمونه های ذغال برای تاریخ گذاری مطلق محوطه و بعلاوه منشأیابی ابزارهای ابسیدینی اشاره نمود.

کاوش ها در تپه چپرآباد با مجوز پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری صورت گرفته است. سرپرست کاوش نجات بخشیِ محوطه پیش از تاریخ چپرآباد معتقد است: ادامه کاوش های نجات بخشی در چپرآباد و یافته های فصل سوم، در نتیجه سیاست های نو این پژوهشگاه مبنی بر لزوم کسب بیشترین اطلاعات ممکن از محوطه های در معرض نابودی و مشخص بودجه ای مناسب برای کاوش فصل سوم این محوطه بوده است.

تپۀ چپرآباد در برنامۀ آنالیز و شناسایی به نام تپه گَرگَرو با کد اختصاری CHD03 نام گذاری شد، ولی بر اساس اسناد میراث فرهنگی استان آذربایجان غربی و گفتۀ اهالی منطقه به نام تپۀ چپرآباد معروف است. این محوطه را یکی از قدیمی ترین محوطه های شناسایی شده در حوضۀ آبگیر سد چپرآباد (نیمۀ دوم هزارۀ پنجم قبل از میلاد) می دانند.

به گفته سرپرست کاوش نجات بخشیِ محوطه پیش از تاریخ چپرآباد، آبگیری سد چپرآباد از اوایل شهریورماه 1402، همزمان با هفتۀ دولت، آغاز شده و سطح آب دامنه های شمالی و شرقی محوطه را در برگرفته است، ولی هنوز بقایای معماری آشکارشده در بالای تپه به زیر آب نرفته است.

باستان شناسان پیش تر گفته بودند یافته های پشت این سد نقطه عطفی برای باستان شناسی جنوب آذربایجان غربی است.