برچسب های موادغذایی دروغ می گویند؟ - تور چین ارزان

پژوهشگران بهداشت و ایمنی مواد غذایی ادعا ها و اطلاعات روی بسته بندی فرآورده های شیری را آنالیز کرده و صحت آن ها را مورد ارزیابی قرار دادند.

افراد با توجه به شرایط متفاوت جسمانی خود نیاز های تغذیه ای متفاوتی دارند و به همین دلیل تولیدکنندگان باید محتویات و برچسب های اقلام غذایی را به درستی ارائه کنند تا علاوه بر آگاهی دادن به مصرف کنندگان، منجر به سردرگمی و یا به خطر انداختن سلامت آن ها نشوند.

برچسب های مواد غذایی کمک می کنند تا اطلاعاتی در رابطه با مصرف روزانه مقدار مواد مغذی در اختیار مصرف کننده قرار گیرد. همچنین رژیم غذایی را به سمت مواد مفید و بدون چربی یا کم چربی سوق می دهد. این اطلاعات تغذیه ای به مصرف کننده اجازه می دهند تا میزان انرژی، کربوهیدرات و چربی را در محصولات مختلف با هم مقایسه کنند.

با توجه به اهمیت این موضوع پژوهشگران کنترل کیفیت مواد غذایی با انجام یک مطالعه، اطلاعات و ادعا های روی بسته بندی مواد غذایی شامل تازه، طبیعی، محصولات ارگانیک، غذا های غنی شده، مواد غذایی پرتو دیده و همچنین اظهارات اخطاری مانند غذا های حساس و فاسد شدنی، غذا های حساسیت زا، محصولات عاری از گلوتن، غذا های تراریخته و محصولات پروبیوتیک، دارنده گواهی سیستم های مدیریت ایمنی مواد غذایی، نشان ایمنی و سلامت، ادعای خالص و بدون مواد نگهدارنده و ادعا های مربوط به کالری، قند، نمک، چربی و ... را آنالیز کردند و صحت این ادعا ها را مورد ارزیابی قرار دادند.

برای انجام این تحقیق؛ در سال 1397 از هشت فروشگاه زنجیره ای واقع در چهار منطقه جغرافیایی شهر تهران 272 نمونه از فرآورده های شیری (ماست، پنیر، شیر، بستنی، دوغ، کشک، پنیر، پنیر پیتزا، خامه، کره و دسر های شیری) انتخاب شد و پژوهشگران از برچسب های هر محصول عکس برداری انجام دادند.

آنالیز های این مطالعه نشان داد که حدود 45 درصد از نمونه ها اظهارات توصیفی دارند و حدود نیمی از آن ها غیرمجاز است.

در مورد اظهارات غنی شده، پروبیوتیک، ادعا های سلامتی بخش و همچنین جدول حقایق تغذیه ای به ترتیب 50.55 درصد، 95.6 درصد، 5.4 درصد و 57.68 درصد، عدم تطابق با ضوابط سازمان غذا و دارو مشاهده شد.

اظهارات توصیفی غنی شده در نمونه های مورد آنالیز به میزان 3.3 درصد بود که حدود نیمی از آن ها نیز استاندارد های سازمان غذا و دارو را رعایت نکرده بودند. طبق دستورالعمل برچسب گذاری مواد غذایی، تنها در صورتی تولیدکننده می تواند ادعای غنی شده را لحاظ کند که غنی سازی با توجه به مقادیر ذکرشده قبلی صورت گرفته باشد و آنالیز محصول دال بر وجود (10- تا 10+) درصد از مقادیر ادعاشده باشد.

بر اساس ضابطه برچسب گذاری موادعذایی، زمانی می توان از عبارت تازه بر روی برچسب استفاده کرد که بر روی آن محصول هیچ گونه فرآوری و یا فرآیند حرارتی و یا هر شکلی از نگهداری ماده غذایی انجام نشده باشد.

همچنین به موادی طبیعی گفته می شود که هیچ نوع ماده شیمیایی یا مصنوعی از قبیل ویتامین ها، املاح، طعم دهنده ها و مواد افزودنی به آن اضافه نشده باشد. پس استفاه از عبارت طبیعی و تازه برای محصولاتی مثل شیر استرلیزه بی معناست و متاسفانه نمونه های آنالیز شده به طور کامل با این ضوابط مطابقت نداشتند.

دراین مطالعه عنوان شد که 0.36 درصد از اظهارات اخطاری که در محصولات ادعا شده، ذاتا بی اعتبار هستند. افراد مبتلا به بیماری سلیاک باید از محصولات عاری از گلوتن استفاده کنند و چنانچه محصولی ویژه این افراد تولید شود باید عبارت عاری از گلوتن به صورت خوانا، واضح، پررنگ و با فونت مناسب در محل قابل دید مصرف کننده، درج شود.

با توجه به این که محصولاتی مثل شیر و کره به طور طبیعی فاقد هر گونه گلوتن هستند، اظهار این عبارت در فرآورده های شیری بی معناست.

در مورد اظهارات وجود پروبیوتیک در 95.6 درصد از محصولات عدم تطابق با ضوابط وجود داشت. در ضوابط مشخص شده توسط سازمان غذا و دارو، عنوان شده که استفاده از عبارات بهبود سلامت و کارایی سیستم گوارش، تنظیم و تقویت سیستم ایمنی، کاهش کلسترول، کاهش عوارش عدم تحمل به لاکتوز و افزایش ارزش تغذیه ای غذا بر روی برچسب محصولات پروبیوتیک بلامانع است.

اما در آنالیز نمونه ها عباراتی مثل زیبایی پوست، عملکرد بهتر قلب و حس نشاط و سرزندگی عنوان شده که این عبارات مطابق ضوابط نیست و ممنوع است.

در این مطالعه عنوان شد که 3.2 درصد از نمونه ها دارای ادعای تغذیه ای بودند و 14 درصد از نمونه ها نشانگر های رنگی تغذیه ای نداشتند. در دهه اخیر برای درک اطلاعات تغذیه ای برچسب های غذایی که به نام نشان گر های رنگی یا چراغ راهنما معروف هستند، طراحی شده اند. این برچسب یک سیستم نشانه گذاری موثر در مواد غذایی است که به کاهش شیوع چاقی کمک می کند.

به گفته پژوهشگران این تحقیق؛ بیشتر فرآورده های شیری در برچسب گذاری با مشکلاتی روبرو هستند و نیاز به نظارت مستمر سازمان های بهداشتی و نظارتی برای تضمین برچسب گذاری صحیح محصولات، وجود دارد.

به همین دلیل پیشنهاد می شود تحقیقات بیشتری در این حوزه و قوانین مربوط به برچسب گذاری در کشور و مقایسه با سایر کشور ها انجام گیرد تا بتوان در آینده از این طریق نقش مهمی در ارتقای کیفیت محصولات و سلامت مصرف کننده و پیشگیری از بیماری های غیرواگیر ایفا کرد.

در انجام این پژوهش محدثه آصفری و حسن حامدی؛ پژوهشگران گروه بهداشت و ایمنی مواد غذایی، به همراه پیمان مهستی؛ دانشیار گروه کنترل کیفی و بهداشتی مواد غذایی دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات تهران؛ مشارکت داشتند.

یافته های این مطالعه به صورت مقاله علمی پژوهشی با عنوان آنالیز صحت ادعا های تغذیه ای و سلامت بخشی برچسب فرآورده های شیری عرضه شده در تهران در فصل نامه بهداشت مواد غذایی دانشگاه آزاد اسلامی تبریز، منتشر شده است.

منبع: فرادید