خلیل زاده: گاهی دغدغههای فیلمسازی از دردها و نیازهای جامعه فاصله میگیرد - تور چین ارزان

شانزده فیلم به بخش مستندهای کارآفرینی چهاردهمین دوره جشنواره بین المللی فیلم مستند ایران سینماحقیقت راه یافته اند. یکی از این آثار مستند خلق موقعیت ساخته امیرحسین خلیل زاده است. خلق موقعیت داستان مهدیه دختری از اقوام بختیاری را روایت می نماید که در سال های اخیر با وجود شرایط مالی جامعه توانسته کارگاه فراوری سفال و سرامیکش را با اجرای نقش های اصیل اقوام ایرانی روی مجسمه ها راه اندازی و به اجرا در بیاورد. در واقع این مستند قصه رسیدن مهدیه از آغاز کارش در زیر زمین پدری تا به امروز را روایت می نماید.

امیرحسین خلیل زاده درباره دغدغه فراوری مستند در حوزه کارآفرینی گفت: فراوری مستند در این زمینه را از حدود 11، 12 سال پیش و با مجموعه یک لقمه نان آغاز کردم و با کارهای دیگری ادامه دادم. اساسا در این مدت نیز در کنار مستندهای اجتماعی و پرتره ای که کار می کردم، آثار مربوط به معیشت با کلیدواژه های مختلف و صورت مسئله های متفاوت همواره جز کار و دغدغه هایم بوده است.

وی افزود: دغدغه من ارتباط مستقیم با ابعاد زندگی ما دارد. از ابعاد اصلی زندگی یکی ارتباطات فردی و اجتماعی ماست که موضوع فرهنگ و توسعه فرهنگ بوده، دیگری سلامتی و مورد آخر بخش معیشت است. این سه رکن اصلی دنیای اجتماعی را تشکیل می دهد. فکر می کنم کمترین کاری که انجام دادم این بوده که از توان مستندسازی ام در زمینه کار و شغل استفاده کردم.

این مستندساز در ادامه گفت: اینکه بگوییم چرا افراد به سراغ مستندهای شغلی نمی فرایند، بستگی به ذائقه و دغدغه مندی فیلمسازان دارد. برخی دغدغه های فرهنگی و اجتماعی تری دارند و عده ای بیشتر دنبال زاویه های خاص تری از ارزش های انسانی هستند. بخشی هم که شاید کمی در موردشان کم توجهی گردد و مغفول باقی بمانند، علاقمند به ساختن فیلم هایی هستند که مربوط به معیشت ماست.

خلیل زاده ادامه داد: فیلم ها و فراوریات رسانه ای در این زمینه، گزارش هایی مربوط به یک شعار و تبلیغات خاص بوده و مستند به آن شکل اصیلش آنالیز نشده یا اگر شده صرفا مربوط به بحث فنی و تکنیکال آن بوده است. اینکه کلیت یک فیلم مستند به لحاظ محتوایی، شکل و فرم در راستای روایت تصویری از فرهنگ شغلی یا یک زاویه تازه شغلی باشد، کار سختی است.

کارگردان مستند خلق موقعیت در ادامه صحبت هایش درباره علت دشواری فراوری مستندهای کارآفرینی شرح داد: برای ساخت مستند باکیفیت در این حوزه، عموما سفارش های ویژه و مالی تری باید پشت کار باشد یا باید دغدغه ارگان ها و متولیانی که به هر حال سینمای مستند را دنبال می نمایند تامین گردد. در تعریف مستند به هر شکلی، جنبه سفارشی آثار را هم داریم که این سفارش می تواند دولتی، حکومتی یا مربوط به نهادهای خصوصی باشد. به هر ترتیب یک سری منافع مالی برای ساخت این نوع مستند باید ترغیب کرد.

وی افزود: شکر خدا فرصت های حمایتی برای فراوری فیلم مستند در کشور ما موجود است. اما باید بگویم شاید ما فیلمسازها در برخی موارد کمی قدرنشناس بودیم و از این فرصت ها استفاده نکردیم و گاها با نازل ترین سطح کیفی با این کار برخورد کردیم. در نتیجه در طرف مقابل سفارش دهنده و مخاطب از آثار خیلی استقبال ننموده است. احساس می کنم گاهی دغدغه های فیلمسازی از دردها و احتیاجهای جامعه فاصله می گیرد.

خلیل زاده در ادامه تاکید نمود: مستندسازان باید مقداری به این موضوع توجه نمایند که فیلم شان به چه دردی می خورد. اما متاسفانه در ساختن فیلم خیلی به این سوال اهمیت قائل نمی شویم. همین موضوع سبب شده تا حداقل در موضوع کارآفرینی یک فیلمساز صرفا به خاطر درآمد یا ارضای مصاحبهی سفارش دهنده فیلم را بسازد و توجهی به احتیاج مخاطب نکند. شاید یکی از علت هایی که خیلی سمت ساخت آثار در این حوزه نمی فرایند این باشد.

این مستندساز در بخش دیگری از صحبت هایش درباره وجهه تاثیرگذاری مستندهای ساخته شده با موضوع کارآفرینی گفت: فکر می کنم شریف ترین و موثرترین کارکرد آثار در سینمای مستند، در قسمتی است که می خواهد به احتیاجهای جامعه اش پاسخ دهد. احتیاجهای جامعه صرفا یک مصاحبه یا بیانیه نیست.

وی در ادامه گفت: شرافت و تاثیری که از آن صحبت می کنم آنجایی است که در اقتصاد خراب مملکت، آدم هایی را در فیلم های مستند کارآفرینی نشان می دهد که در همین شرایط گوششان به مصاحبههای بیرونی و زرد رسانه های متاسفانه ناموثر که صرفا در اختیار نظام سرمایه هستند بدهکار نیست و تمام حواسشان در ارتباط با خلق کاری است که مشغول آن هستند.

کارگردان مستند خلق موقعیت ادامه داد: وقتی مستندها آدم هایی را نشان می دهند که در شرایطی مشابه مخاطبان به تغییر می اندیشند، حتما آگاهی برای آنها ایجاد نموده که با آن می توانند در زندگی خودشان تغییر ایجاد نمایند. هرچقدر فیلم ما مشاهده نگر باشد و کمتر دروغ بگوید و سوژه های واقعی تری را نشان دهد تاثیرش بیشتر است.

خلیل زاده در سرانجام ضمن قدردانی از متولیان جشنواره سینما حقیقت گفت: اینکه این جشنواره امکانی فراهم نموده تا سینمای مستند صرفا سینمایی برای مخاطب خاص نباشد و فیلم های خاصی که با شرافت و کیفیت بهتری ساخته شدند، دیده شوند، جای قدردانی دارد. این موضوع نشان می دهد که این جشنواره نگاه گسترده تری دارد و احتیاجهای جامعه اش را حتی در زمینه مالی بهتر درک می نماید. سینما حقیقت یک جشنواره بین المللی مبتنی بر رویدادها و احتیاجهای جامعه ش است.

مرکز گسترش سینمای مستند و تجربی سازمان امور سینمایی کشور، چهاردهمین دوره جشنواره بین المللی فیلم مستند ایران سینماحقیقت را به دبیری محمد حمیدی مقدم، 25 آذرماه تا دوم دی ماه به صورت آنلاین برگزار می گردد.