گزارش بخش پایانی، کرونا٬ جنگ جهانی مدرن و کارنامه حکومت ها - تور چین ارزان

از وبسایت وزارت بهداشت درمان آموزش پزشکی دیدن نمایید.

به گزارش گروه بین الملل خبرنگاران٬ در بخش نخست مصاحبه روزنامه قرار با پروفسور شُکری هانی اوغلو استاد ترک دانشگاه پرینستون آمریکا٬ به این اشاره شد که ویروس کرونا٬ پس از بیماری واگیردار مشهور تب اسپانیایی٬ مهم ترین و عظیم ترین بیماری اپیدمی در دنیای مدرن است. این استاد دانشگاه ترکیه ای٬ معتقد است که مبارزه با کرونا٬ الزاماً ربطی به کیفیت دموکراسی ها ندارد و این میزان آمادگی و قدرت نظام های درمانی و بهداشتی است که باید مورد توجه قرار بگیرد.

او آمریکا را در برابر کرونا یک کشور شکست خورده دانست و این واقعه را به حمله غافلگیرانه ژاپنی ها به پایگاه نظامی پرل هاربر آمریکا در هاوایی تشبیه کرد.

مشکل فقط ترامپ نیست٬ سیستم مشکل دارد

به نظر شما آیا مشکل خود دونالد ترامپ است؟ شما تاریخ خوانده اید و تاریخ دو قرن نوزدهم و بیستم را تدریس می کنید، فکر می کنید به عنوان مثال اگر روزولت همین امروز رئیس جمهور آمریکا بود چگونه با کرونا مبارزه می کرد؟

واقعیت این است که شخص رئیس جمهور٬ در نظام سیاسی و اجرایی آمریکا اقتدار و اختیارات فراوانی دارد. اما حتی رئیس جمهور هم نمی تواند در کوتاه مدت کاری کند که به عنوان مثال سیستم های لازم برای دستگاه های تنفسی بخش مراقبت های ویژه٬ خیلی سریع چند برابر شوند و خیلی سریع٬ ده ها هزار پزشک و پرستار استخدام و به کارگیری شوند.

اما در عین حال٬ در مقام انتقاد از دونالد ترامپ٬ می توانیم بگوییم در مقطع نخست٬ می بایستی خیلی زودتر واکنش نشان می داد و تدابیر لازم را اتخاذ می کرد.

این مسئله اصلاً ربطی به این ندارد که رئیس جمهور آمریکا دموکرات باشد یا جمهوری خواه، حتی به نگرش ها و نحوه اولویت گذاری مالی هم ربط ندارد و چنین موضوعی به این ربط دارد که یک رئیس جمهور٬ در میان مدت٬ تصمیمات و برنامه های روشن و هدفمند داشته باشد.

اما دیدیم که از آمادگی لازم برخوردار نیستند و حتی در خصوص هزینه ها با هم درگیر هستند.

به عنوان مثال٬ چند روز پیش بین پتر ناوارو مشاور تجاری رئیس جمهور و دکتر آنتونی فاوسی از پزشکان مبارزه با کرونا٬ بحث شدیدی در گرفت، چراکه مشاور تجاری ترامپ معتقد بود که استفاده از داروی Hydroxychloroquine هزینه بالایی دارد! این نشان می دهد که علاوه بر شکاف٬ تنش های جدی هم بین آنان وجود دارد.

شما می بینید که دونالد ترامپ٬ اختیارات ویژه ای به فرمانداران ایالات داده و در همان حال٬ در خصوص خدمات اجتماعی و بهداشتی از لفظ داروینیسم استفاده نموده است٬ تلفات را فقط یک آمار خالی می داند و معتقد است که در میان مدت همه چیز به روال عادی و نرمال بازمی گردد.

اما پزشکان معتقدند که چنین نیست و اتفاقاً امکان آن وجود دارد که مشکل کرونا در آمریکا بسیار عظیمتر گردد، بنابراین لازم نیست حتماً کاهن و پیشگو باشیم تا ببینیم این دعوا ادامه خواهد داشت.

همه چیز واضح و روشن است و شواهد به ما می گوید که دولت ترامپ و مسئولین آمریکا٬ مداوماً در حال سبک سنگین کردن دو مفهوم مهم اقتصاد و سلامت هستند.

گروهی می گوید سلامت مهم است و گروه دیگر نیز بر این باور است که باید هر طوری شده٬ منافع مالی را حفظ کرد. باید دید فاکتورهای سیاسی و مالی تا چه اندازه نقش ایفا می نمایند و کدام گروه٬ پیروز خواهد شد.

فاشیسم از نوع پست مدرن

کشورهای اروپایی هم در میدان مبارزه با کرونا٬ بسیار آشفته و ازهم پاشیده هستند، با توجه به ضعف دموکراسی های غربی و تیپ های اجتماعی٬ ممکن است دوباره شاهد شکل گیری رژیم های اقتدارگرا باشیم؟

در کشورهای اروپایی٬ حتی قبل از آمدن کرونا هم٬ رفته رفته زمینه آن فراهم شده بود که اقتدارطلبی٬ رخ نشان دهد.

دیدیم که در چند سال اخیر در اروپا٬ این نحله های سیاسی و اجتماعی٬ باز هم در حال نمایش قدرت هستند: پوپولیسم راست افراطی٬ راست رادیکال٬ پوپولیسم نوین وپوپولیسم ملی گرا.

این اندیشه ها در چهارچوب احزاب و تشکیلات سیاسی و اجتماعی جدید٬ در اروپا تا حدی قدرت گرفته اند. اگرچه این حرکت ها را بیشتر در شرق اروپا می بینیم اما در غرب اروپا نیز می توان به خوبی تأثیر آن را مشاهده کرد.

چندی پیش مقاله ای به قلم آندره مامونه منتشر شد که در آن٬ به قدرت دریافت یک جریان نئوفاشیستی جدید در فرانسه و ایتالیا پرداخته و معتقد است که مفاهیمی همچون پوپولیسم راست جدید و پوپولیسم ملی گرا بسیار فریبنده هستند و آن چه در بطن آنها قرار گرفته٬ خواست و تمنای نوع جدیدی از فاشیسم است که می توانیم آن را فاشیسم پست مدرن نام بگذاریم.

پس صحبت از انواع مختلف پوپولیسم در میان نیست بلکه با خود فاشیسم روبه رو هستیم و آن هم از نوع و ورژن پست مدرن، بنابراین بسیار طبیعی است که در اثنای بروز بحران کرونا٬ شاهد این باشیم که فاشیست ها و راست افراطی ها در اروپا٬ به راحتی مفاهیمی همچون دموکراسی و تنوع فرهنگی را زیر سؤال ببرند.

دیدیم که معاون سابق نخست وزیر ایتالیا گفت که سیاست های دولت فعلی این کشور در راستای هماهنگی با اتحادیه اروپا بوده است و نتوانسته به وظایف ملی خود عمل کند.

در فرانسه، آلمان و اسپانیا هم افراد سرشناسی پیدا شده اند که می گویند باید معاهده ویزای شنگن از میان برداشته گردد، بنابراین ممکن است رهبرانی همچون ویکتور اوربان٬ هوس نمایند یک بار دیگر نظام سیاسی را بر اساس خواسته های اقتدارطلبانه خود مهندسی نمایند و احتمالاً در شرق اروپا٬ چنین چیزی محتمل تر است.

واکنش امپراتوری عثمانی به بیماری های واگیردار

مطالعات تاریخی ما نشان می دهد که در دوران عثمانی هم بارها بیماری واگیردار شیوع پیدا نموده است، تدابیر و واکنش های عثمانی به آن بیماری ها چگونه بوده است؟

در امپراتوری عثمانی٬ کوشش بر این بوده که ساختار حکومت به شکل غیرمرکزی باشد و حکمرانی های محلی٬ اختیارات داشته باشند، در نتیجه هم در سده نوزدهم و هم در سده های پیش از آن نیز٬ حکمرانی های محلی برای مبارزه با بیماری واگیردار از جمله وبا و بیماری های دیگر٬ مبارزه نموده اند.

در نیمه اول قرن چهاردهم در اروپا٬ حدود 30 درصد از مردم به خاطر وبا جان خود را از دست دادند و در نتیجه در نقاط ورود و خروج شهرهای اروپا٬ تدابیری همچون کنترل سختگیرانه اعمال شد و همچنین قرنطینه 40روزه برای کشتی ها در نظر گرفته شد.

در امپراتوری عثمانی هم علاوه بر قرنطینه کشتی ها٬ ایزولاسیون بیماران جذامی به عنوان یک تدبیر در نظر گرفته شده بود، اما به طورکلی٬ تمام این تدابیر در سالیان 1778 میلادی و 1812 میلادی در برابر شیوع گسترده وبا ناکارآمد و بی اثر بود و نتوانست کاری پیش ببرد.

اما بعد از واقعه 1812 میلادی٬ رفته رفته حکیم باشی های عثمانی و حلقه های فکری نزدیک شده به غرب٬ مطالعات گسترده ای انجام دادند و حتی توانستند برای مبارزه با وبا و بیماری های دیگر٬ کتابهای مهمی بنویسند.

دنیای پساکرونا

می دانید که هم جنگ های عالم گیر و هم بیماری های واگیردار در طول تاریخ٬ موجب تحولات مهمی شده اند، از نظر شما کرونا نیز می تواند عامل تحول باشد؟ اساساً تصور شما از دنیا پساکرونا چیست؟

برای توصیف موقعیت و ویژگی های دنیا پساکرونا باید دو ابزار مهم را در دست داشته باشیم:

1. طول مدت ماندگاری کرونا و نقطه انتها آن.

2. آمار نهایی تلفات و تخریبات.

خوب. در زمان حاضر٬ هیچ کدام از این دو بسته اطلاعاتی مهم را در اختیار نداریم. اگر کرونا مانند تب اسپانیایی سالیان 1918 تا 1920 میلادی٬ شیوع گسترده پیدا کند و جان میلیون ها نفر را بگیرد٬ قاعدتاً تأثیرات و تخریبات فراوانی به دنبال خواهد آورد.

اما اگر فقط یک موج گذرا باشد و چند ماه بعد از دست آن راحت شویم٬ میزان لطمات مالی در کوتاه مدت قابل جبران خواهد بود و خود کرونا هم پس از مدتی فراموش خواهد شد.

به همین خاطر فکر می کنم٬ این که در خیلی جاها مد شده و در یک چهارچوب پوپولیستی٬ همه می گویند کرونا یک نقطه عطف و منشأ تحول تاریخی خواهد شد فکر معقول و بجایی نیست و این نظریه ها همیشه ناقص است و مشکل دارد.

بگذارید این را هم بگویم: من شک دارم که بیماری کرونا٬ فلسفه زندگی انسان ها را تغییر دهد، در عین حال شک دارم که کرونا باعث گردد سیاستمداران پوپولیست٬ زمینه فعالیت و محبوبیت را از دست دهند.

ظاهراً شما متفاوت فکر می کنید.

دلیل دارم، ببینید بر اساس تخمین های تاریخی٬ در نیمه اول قرن بیستم٬ بین 17 میلیون تا 100 میلیون نفر از انسان ها به خاطر تب اسپانیایی جان دادند.

آن وقت ها کسی اطلاعات دقیقی در خصوص ویروس نداشت٬ کارخانه های داروسازی نمی توانستند در برابر ذات الریه و آنفلوآنزا کاری نمایند و همه چیز به سرنوشت ربط داده می شد، اما روزگار ما چنین نیست.

الآن٬ ما در دنیای زندگی می کنیم که به راحتی٬ عکس رنگی ویروس کرونا روی موبایل هایمان می بینیم و می توانیم هر لحظه اطلاعات کسب کنیم و مثلاً بفهمیم که فرایند ساخت واکسن در چه حالی است.

ممکن است خیلی ها ساخت واکسن را در حد یک معجزه توصیف نمایند، اما قضیه از این ساده تر است، سرعت و شتاب در ساخت واکسن کرونا٬ به این ربط دارد که مثلاً فلان دولت٬ چه میزان از بودجه را به این پروژه اختصاص خواهد داد، با این همه در دنیا مدرن ما٬ باز هم ممکن نیست شرایط به گونه ای باشد که علم٬ از سیاست پیشی بگیرد.

حافظه اجتماعی کشورها چگونه از کرونا یاد خواهد نمود؟

این موضوع هم به همان دو نقطه مهم طول عمر کرونا و میزان تلفات ربط دارد، اما به طورکلی٬ راستا حرکت اجتماع و حافظه جوامع٬ به سوی فراموشی حرکت می نماید، همان گونه که تب اسپانیایی فراموش شد٬ کرونا هم فراموش خواهد شد، اما قاعدتاً در دنیای فرهنگ و هنر٬ در رمان و سینما و خیلی جاهای دیگر٬ از آن یاد خواهد شد.

انتها

+