گزارش، دعوای اردوغان - ماکرون در آستانه نشست ناتو - تور چین ارزان

به گزارش گروه بین الملل خبرنگاران٬ تنها 3 روز دیگر فرصت مانده است تا اجلاس سران کشورهای عضو سازمان پیمان آتلانتیک شمالی(ناتو) به میزبانی لندن شروع گردد. چنین رویداد مهمی در شرایط فعلی٬ برای ترکیه به عنوان یکی از اعضای قدیمی ناتو٬ اهمیت ویژه ای دارد.

اما حالا که تعیین شده که نشست سالانه سران ناتو در روزهای 12 و 13 آذر (3 و 4 دسامبر) در لندن برگزار خواهد شد٬ دعوایی درست و حسابی٬ بر این نشست سایه انداخته است. دعوایی که اتفاقاً یک بخش آن٬ ارتباطی جدی با تحرکات نظامی ترکیه دارد.

از دردسرهای ترامپ تا دعوای اردوغان - ماکرون

در چند نشست اخیر٬ رفتارهای عجیب و مواضع تند و تحقیرآمیز دونالد ترامپ رئیس جمهور آمریکا در خصوص ناتو و به چالش کشیدن اصلِ بودن یا نبودن ناتو٬ نه تنها سران این پیمان نظامی کهنه و قدیمی را آزرده خاطر کرد٬ بلکه موجب نگرانی عمیق آنان در خصوص سرنوشت آینده ناتو شد.

ترامپ تاجرمسلک٬ در خصوص همه چیز چرتکه می اندازد و ناتو نیز از این قاعده مستثنی نیست. او بارها بر سر سران کشورهای اروپایی منت گذاشته و اعلام نموده که بسکمک از آنان٬ به اندازه آمریکا٬ برای ناتو٬ پول خرج نمی نمایند.

مجموع رویکرد و رفتارهای غیرقابل قبول ترامپ در خصوص ناتو٬ این امید را در دل سران کشورهای عضو به وجود آورده که در دور بعدی انتخابات ریاست جمهوری آمریکا٬ ترامپ کنار زده گردد تا ناتو بتواند به سیاق سالیان قبل٬ شاخ و شانه بکشد. چرا که تقریباً٬ عضوی از ناتو نمانده که در خصوص نگرش مالی عجیب آمریکا نسبت به ناتو نگران نشده باشد.

ترکیه نیز در لیگ نگران ها و گله مندها است و گلایه های خود را با صدای بلند به گوش دنیا می رساند و توقع دارد شبه نظامیان کُرد شمال سوریه (ی.پ.گ)٬ به اتهام همدستی با پ.ک.ک و تهدید امنیت ملی یک کشور عضو ناتو در هم کوبیده شوند.

واقعیت این است که اردوغان در مقام رئیس جمهور ترکیه انتظار دارد که ناتو٬ مساله داخلی درگیری با پ.ک.ک را در قد و قواره یک تهدید بین المللی جدی ببیند و به کمک آنکارا بشتابد. اما استولتنبرگ دبیرکل ناتو٬ چندی پیش در سفر به ترکیه آشکارا اظهار داشت: سران کشورهای عضو ناتو در خصوص ی.پ.گ٬ دیدگاه مشترکی ندارند.

عبارت جسورانه مرگ مغزی

سال جاری هفتادمین سالگرد تاسیس ناتو است و کم نیستند شمار تحلیل گران و کارشناسان دفاعی و امنیتی مشهوری که معتقدند عمر ناتو به سر آمده است. اما امانوئل ماکرون رئیس جمهور جوان فرانسه٬ این نظر را با ادبیاتی دیگر بر زبان آورده و در سخنان خود از عبارت جسورانه مرگ مغزی استفاده کرد. او به شکل شفاف به مداخله نظامی ترکیه در شمال سوریه اعتراض و اظهار داشت که نمی تواند در نشست آینده طوری رفتار کند که انگار اتفاق خاصی نیفتاده است.

سخنان ماکرون در خصوص مرگ مغزی ناتو و نیز محکوم کردن عملیات ترکیه در سوریه٬ خشم و واکنش تند اردوغان را به دنبال آورد و رئیس جمهور ترکیه در یکی از سخنرانی های خود٬ اظهار داشت که خود ماکرون دچار مرکز مغزی شده و او صلاحیت آن را ندارد که در خصوص اخراج ترکیه از ناتو حرف بزند.

پس از این سخنرانی تند٬ مولود چاووش اوغلو نیز سریعاً با دبیرکل ناتو تماس گرفت تا مطمئن گردد چیزی به نام کوشش برای کنار نهادن ترکیه از لیست اعضای ناتو٬ در سطوح بالا٬ مطرح نشده است.

بنابراین می توان گفت٬ اظهارات تند اردوغان و متعاقب آن٬ تماس تلفنی چاووش اوغلو با استولتنبرگ٬ نشان داد که ترکیه نه تنها خواستار خروج از ناتو نیست٬ بلکه نگران آن است که پیشنهاد اخراج این کشور از ناتو٬ به شکل جدی مورد آنالیز قرار بگیرد.

این همان پیشنهادی است که بار نخست٬ از سوی بعضی سناتورهای جمهوری خواه آمریکا مطرح شد و در اثنای حمله ترکیه و اجرای عملیات موسوم به چشمه صلح در شمال سوریه٬ آنها از ترامپ خواستند که تحریم تسلیحاتی٬ تحریم مالی٬ به رسمیت شناختن ادعای تاریخی کشتار ارامنه و همچنین کوشش برای اخراج ترکیه از ناتو را در دستور کار قرار دهد.

آیا ناتو برای ترکیه مهم است؟

اول باید دید٬ ترکیه چه قدر برای ناتو مهم است. نه تنها استولتنبرگ دبیر کل فعلی ناتو٬ بلکه دو سلف او یعنی راسموسن و شفر نیز٬ بارها اعلام نموده بودند که ترکیه به عنوان یک کشور دارای شرایط ژئوپولتیک خاص٬ برای معادلات دفاعی - امنیتی ناتو مهم است.

بعضی دیگر از مقامات نیز ترجیح داده اند که ترکیه را به عنوان تنها کشور مسلمان عضو ناتو٬ همچون تافته ای جدا بافته ببینند و فرماندهان نظامی نیز مزیت آمار بالای نفرات نظامی ارتش ترکیه را به عنوان دومین عضو پرشمار ناتو مهم تلقی نموده اند.

اما واقعیت این است که در مباحث جدی سیاسی٬ تمام این اظهارنظرها در حد تعارف دیپلماتیک باقی مانده و ناتو به شکل حیاتی و سرنوشت ساز به داد ترکیه نرسیده است و اتفاقاً پیوند مرموز و پنهانی بعضی از چهره های امنیتی و نظامی ترکیه با سران ناتو که در ادبیات سیاسی ترکیه از آنها به عنوان گلادیو نام برده می گردد٬ مداوماً زمینه ساز بروز دردسرهای امنیتی و دخالت در موازنات سیاسی و حزبی را به وجود آورده است و در سالیان اخیر٬ بارها بسکمک از تحلیل گران محافظه کار ترک آشکارا اعلام نموده اند که ماندن در ناتو برای ترکیه دستاوردی جز خرج و هزینه اضافی ندارد و باید از این پیمان خارج شد.

اما دولت اردوغان و اتاق فکر حزب عدالت و توسعه چنین نمی اندیشند و اتفاقاً اردوغان و یاران او معتقدند که ماندن در ناتو٬ از بسکمک جهات به نفع ترکیه است.

1.تداوم عضویت در ناتو٬ موضوع اتحادیه اروپا و عضویت ترکیه در این کشور را به میان می کشد و از دیگر سو باعث شراکت اطلاعاتی و امنیتی ترکیه با کشورهای عضو این پیمان نظامی می گردد.

2.ترکیه با اتکا به عضویت در ناتو در منطقه و دنیا و به ویژه در آسیای میانه٬ قفقاز٬ آفریقا و شرق مدیترانه دست به بعضی تحرکات نظامی و رصد اطلاعاتی هوایی زده و در صورت خروج از ناتو در این راستا با موانع بزرگی روبرو خواهد شد.

3.ماندن در ناتو دقیقاً به معنی حفظ ارتباط با آمریکا است و ترکیه هر اندازه که به روسیه و دنیا اسلام نزدیک گردد باز هم با توجه به شرایط جغرافیایی و مالی و همچنین شاکله تاریخی حکومت نمی تواند از آمریکا جدا گردد.

با در نظر دریافت مجموع این جهات می توان گفت ادبیات تند و جنجالی اردوغان و واکنش خشمگینانه او به سخنان رئیس جمهور فرانسه دورخیزی برای اثرگذاری بر نشست لندن است و اردوغان می خواهد نشان دهد که نه تنها تاب و تحمل به چالش کشیده شدن حمله به سوریه را ندارد بلکه از اعضای ناتو توقع حمایت دارد.